आज देशभर औद्योगिक क्षेत्रदेखि घर–घरमा भक्तिभावका साथ विश्वकर्मा पूजा सम्पन्न गरिएको छ । ‘शिल्पकला र प्रविधिका देवता’ मानिने विश्वकर्माको यस दिनमा उद्योग, कारखाना, सवारी साधन, मेसिनरी, निर्माण सामग्री तथा विभिन्न औजारहरूको विशेष पूजा गर्ने परम्परा रहँदै आएको छ ।
हिन्दू धर्मग्रन्थअनुसार विश्वकर्मा भगवानलाई ‘देवशिल्पी’ अर्थात् सबै निर्माण कार्यका मूल आचार्यका रूपमा मानिन्छ । पौराणिक कथाअनुसार महाभारतमा उल्लेखित इन्द्रपुरी, द्वारका नगरी, पाण्डवहरूको इन्द्रप्रस्थदेखि भगवान शिवको त्रिशूल र विष्णुको सुदर्शन चक्रसम्म विश्वकर्माले नै निर्माण गरेको विश्वास गरिन्छ । यही कारण, उहाँलाई प्रविधि, सीप र श्रमको संरक्षक देवता मानिँदै आएको छ ।
आजको दिन श्रमिक, प्राविधिक र सीपमूलक व्यवसायमा संलग्न व्यक्तिहरूका लागि विशेष मानिन्छ । विश्वकर्मा पूजाले श्रमप्रति सम्मान र प्रविधिप्रतिको आस्था प्रकट गर्ने अवसर प्रदान गर्ने विश्वास गरिन्छ । धेरै उद्योगी–व्यवसायीहरूले यस दिनलाई उत्पादनशीलता र श्रमप्रतिको प्रेरणा दिने दिवसका रूपमा लिने गरेका छन् ।
देशका विभिन्न स्थानमा विभिन्न संघ–संस्थाले सामूहिक रूपमा पूजाआजा आयोजना गरेका छन् । ।विश्वकर्मा पूजालाई कतिपयले प्रविधि र श्रमको एकता दिवसका रूपमा पनि लिन्छन् । यस अवसरमा व्यवसायीहरूले आफ्ना मेसिनरी, सवारीसाधन र कारखाना उपकरणलाई सुरक्षित, दीर्घकालीन र उत्पादनमुखी बनाउनका लागि विशेष चासो देखाउने गर्छन् । यस्तै, सवारी चालक र मजदुरहरूले पनि दुर्घटनाबाट बच्न र काममा सफलता प्राप्त गर्न विश्वकर्माको कृपा माग्ने परम्परा छ ।
घर–घरमा समेत साना औजार, हातको काममा प्रयोग हुने उपकरणदेखि सवारी साधनसम्म सजाएर पूज्ने परम्परा आज पनि कायम छ । कतिपय परिवारहरूले यस दिनलाई ‘आफ्नो श्रमको फललाई देवतासमक्ष अर्पण गर्ने दिन’का रूपमा मनाउने गरेका छन् ।
यसरी, आजको दिन देशभर उद्योग, व्यवसाय, श्रम र प्रविधिलाई सम्मान गर्ने विशेष पर्वका रूपमा विश्वकर्मा पूजाले सबैलाई एकताबद्ध बनाएको छ ।
