कार्तिक शुक्ल प्रतिपदा अर्थात् यमपञ्चकको चौथो दिन आज देशभर गोरु तिहार तथा गोवर्द्धन पूजा धुमधामका साथ मनाइँदैछ ।
वर्षभर खेतबारी जोत्ने र मानवीय सेवामा समर्पित गोरुलाई आज विशेष पूजा–आजा गरी मीठा खानेकुरा खान दिने परम्परा रहँदै आएको छ । गोरुलाई देवाधिदेव महादेवको वाहन साँढेको रूपमा पनि पूजा गर्ने चलन छ ।
यसैगरी वर्षभर गोरु जोत्ने हलिहरू र कृषि कर्ममा संलग्न किसानहरूलाई पनि आजको दिन सम्मानपूर्वक पूजा गरी मिष्ठान्न परिकार खुवाइन्छ । त्यसैले आजको दिनलाई हलि तिहार नामले पनि चिनिन्छ ।
त्यससँगै आजै गोवर्द्धन पूजा पनि मनाइन्छ । घरको आँगन लिपपोत गरी गाईको गोबरले सानो पर्वत बनाइन्छ र त्यसलाई भगवान श्रीकृष्णले उचालेको गोवर्द्धन पर्वत मानी पूजा गरिन्छ ।
धार्मिक विश्वासअनुसार द्वापर युगमा भगवान श्रीकृष्णले हत्केलाले गोवर्द्धन पर्वत उचाली गोकुलवासीलाई मुसलधारे वर्षाबाट जोगाएका थिए । सो स्मृतिमा आजको दिन गोवर्द्धन पर्वतको पूजा गर्ने चलन बसाएको हो ।
नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिका अनुसार गोवर्द्धन पूजा कार्तिक शुक्ल प्रतिपदाका दिन सूर्योदय भएपछि गर्ने विधि निर्धारित गरिएको छ ।
आजको दिन कृषक, पशुपालक र प्रकृतिप्रति आभार प्रकट गर्ने दिनको रूपमा पनि मनाइन्छ ।
